Paul Auster

Paul Auster
(2010) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Newark, 1947ko otsailaren 3a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	New York, 2024ko apirilaren 30a (77 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: birikako minbizia
Familia
Ezkontidea(k)	Lydia Davis  (1974 -  1977) Siri Hustvedt  (1982ko ekainaren 16a -  2024ko apirilaren 30a)
Seme-alabak	ikusi Daniel Auster (en) Sophie Auster
Hezkuntza
Heziketa	Columbia Unibertsitatea Columbia High School (en)
Hizkuntzak	frantsesa ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	gidoilaria, film-zuzendaria, hizkuntzalaria, itzultzailea, eleberrigilea, poeta, saiakeragilea, unibertsitateko irakaslea, autobiografialaria, idazlea, antzerkigilea, musikaria, libretista, kritikaria eta editorea
Lantokia(k)	Ameriketako Estatu Batuak
Enplegatzailea(k)	Columbia Unibertsitatea
Lan nabarmenak	ikusi Gizona ilunpean The Book of Illusions (en) Leviathan (en) The New York Trilogy (en)
Jasotako sariak	ikusi Princess of Asturias Literary Prize  (2006) Prix Médicis étranger  (1993) Fellow of the American Academy of Arts and Sciences Arte eta letren komendadorea  (2007) PEN/Faulkner Award for Fiction  (1991) Honorary doctor of the University of Liège  (2007) honorary doctorate of the University of Copenhagen [[]]  (2001) : Timbuktu (en)
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia PEN America (en)
Izengoitia(k)	Paul Benjaminn
Genero artistikoa	Prosa
paul-auster.com

Paul Benjamin Auster (Newark, New Jersey, 1947ko otsailaren 3 – Brooklyn, New York, 2024ko apirilaren 30a) eleberrigile estatubatuar ezaguna izan zen, batez ere The New York Trilogy liburuengatik (City of Glass, Ghosts eta The Locked Room). Poesiak, itzulpenak, antzezlanak eta pelikulak ere egin izan zituen.

Jaiolekua bestelako izan arren, Auster New Yorkekotzat hartzen dute kritikari gehienek, Brooklynen hainbat urtez bizi izateagatik.

Euskaratuta sei liburu ditugu orain arte: "Brooklingo erokeriak", "Kristalezko hiria", "Bidaiak scriptoriumean zehar", "Gizona ilunpean", "Ikusezin" eta "Sunset Park".

Biografia

Columbiako Unibertsitatean ikasi zuen eta urtebetez petrolio-ontzi batean lan egin ondoren Frantzian eman zituen beste lau urte. 1974an New Yorkera itzuli zen.

New York Review of Books-en eta Harper´s Saturday Review-en poesia eta saiakera idatziz hasi zuen bere karrera literaturan.

1987an oso kritika onak izan zituen New Yorkeko trilogia ipuin liburuagatik.

Gero nobela idazten hasi zen: Azken gauzen herrialdea (1988), Ilargiko jauregia (1989) eta Halabeharraren musika (1991), esate baterako; azken hori Philip Haasek zinemara eraman zuen 1993an.

Berriagoak dira Leviatan (1992) eta Bertigo (1994).

1994an bere kontakizunetan oinarritutako Smoke eta horren jarraipena den Blue in the face filmen gidoiak idatzi zituen, eta aski arrakasta handia izan zuten zineman.

1998an bere bizikizunak jasotzen dituen oroitzapen liburu bat argitaratu zuen, Nola edo hala; urte berean bere lehen filma zuzendu zuen, Lulu on the bridge, Harvey Keitel eta Mira Sorvino protagonista zirena. Film horretan bere literaturaren betiko gaiak agertu zituen: halabeharra, maitasunaren botere salbatzailea, literaturaren mitoa eta egungo bizimoduaren bakardadea.

Bibliografia

Eleberriak

• The New York Trilogy (1987)
  • City of Glass (1985)
  • Ghosts (1986)
  • The Locked Room (1986)
• In the Country of Last Things (1987)
• Moon Palace (1989)
• The Music of Chance (1990)
• Leviathan (1992)
• Auggie Wren's Christmas Story (1992)
• Mr. Vertigo (1994)
• Timbuktu (1999)
• The Book of Illusions (2002)
• Oracle Night (2004)
• The Brooklyn Follies (2005), euskaraz Brookliyngo erokeriak (2006).
• Travels in the Scriptorium (2006)
• Man in the dark (2008)
• Invisible (2009)
• Sunset Park (2010)
• Day/Night (2013)
• 4 3 2 1 (2017)
• Baumgartner (2023)

Poesiak

Paul Auster 2007an.

• Disappearances: Selected Poems (1988)
• Ground Work (1990)
• Selected Poems (1998)
• Collected Poems (2004)

Euskaraz

• "Brooklingo erokeriak" (Oskar Aranak itzulita, Alberdania, 2006).
• "Kristalezko hiria" (Harkaitz Canok itzulita, Txalaparta, 2006).
• "Bidaiak scriptoriumean zehar", (Oskar Aranak itzulita, Alberdania, 2007).
• "Gizona ilunpean", (Oskar Aranak itzulita, Alberdania, 2008).
• "Ikusezin", (Oskar Aranak itzulita, Alberdania, 2009).
• "Sunset Park", (Itzultzailea: Oskar Arana. Alberdania, 2010).

Filmografia

• Smoke (1995)
• Blue in the Face (1995)
• Lulu on the Bridge (1998)
• The Inner Life of Martin Frost (2006)

Ikus, gainera

• Literatura amerikarra.
• Ingelesezko literatura.

Kanpo estekak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Paul Auster

• (Ingelesez) "Paul Auster - The Definite Website" webgunea
• (Gaztelaniaz) "Esto es Brooklyn!" Aitor Alonsoren bloga Paul Austerri buruz
• "Paul Auster eta Euskararen Herria" E-gor blogean
• Paul Austerri Hasier Etxeberriak eginiko elkarrizketa Sautrela saioan (2008ko urriaren 20ko emisioa).

• Datuak: Q214642
• Multimedia: Paul Auster / Q214642